Σύντομα βιογραφικά στοιχεία και κύρια επιτεύγματα του Χρήστου Ζερεφού

Ο Χρήστος Ζερεφός είναι Επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών. Έχει διατελέσει Καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Αθηνών, Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα ως Fulbright Scholar, καθώς και Πρόσεδρος Καθηγητής (Samarbeidspartnere) στο Πανεπιστήμιο του Όσλο

Είναι Μέλος:

  • Της Ακαδημίας Αθηνών (2007) (Τακτικό Μέλος).
  • Της Academia Europaea (2007) (Τακτικό Μέλος).
  • Της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστημών και Γραμμάτων (1998) (Ξένος Εταίρος, Foreign Member).
  • Της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών (2010) (Τακτικό Μέλος).
  • Της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών της Φύσης (2009) (Αντεπιστέλλον Μέλος).
  • Της Γεωργιανής Ακαδημίας Φυσικών Επιστημών (2009) (Τακτικό Μέλος).
  • Της Διεθνούς Ακαδημίας Αστροναυτικής (2008) (Τακτικό Μέλος).
  • Της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης (AGU) (2000) (Ισόβιο Μέλος).
  • Της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών (EGU) (2018) (Ισόβιο Μέλος).
  • Του Institute of Physics (UK, Ireland) (2002) (Εταίρος).

Ο κ. Ζερεφός έχει ανακηρυχθεί ως:

  • Επίτιμος Καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2018).
  • Επίτιμος Διδάκτωρ της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών (2016).
  • Επίτιμος Διδάκτωρ του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (2023).
  • Επίτιμος Διδάκτωρ (Honorary Degree of Doctor of Humane Letters) του Πανεπιστημιακού Τμήματος του Αμερικανικού Κολεγίου ANATOLIA (2008).
  • Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (2010).

Ο Χρήστος Ζερεφός ξεκίνησε την επιστημονική του σταδιοδρομία στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Μέσα σε πέντε περίπου δεκαετίες, ίδρυσε από το μηδέν τα εξής διεθνή και ελληνικά ερευνητικά και εκπαιδευτικά κέντρα:

  1. Το Εργαστήριον Φυσικής της Ατμοσφαίρας του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ (1981).
  2. Το Παγκόσμιο Κέντρο Χαρτογράφησης Όζοντος του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού του ΟΗΕ, ΕΦΑ, ΑΠΘ (1991).
  3. Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στη «Φυσική του Περιβάλλοντος» του ΑΠΘ (1993).
  4. Την Έδρα UNESCO για τις Φυσικές Καταστροφές στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (2006-2020).
  5. Το Ελληνικό Γραφείο της Επιτροπής Παρατήρησης της Γης (GEO) στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (2007).
  6. Το Μουσείον Γεωαστροφυσικής στο Μέγαρον Σίνα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (2008).
  7. Το Navarino Environmental Observatory (NEO) στη Μεσσηνία σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και την εταιρεία TEMES (2009).
  8. Το Κέντρο Επιπτώσεων του Περιβάλλοντος στην Υγεία του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (2013).

Ο καθηγητής Ζερεφός έγινε παγκοσμίως γνωστός από τις έρευνές του σχετικά με τις μεσοπρόθεσμες και τις μακροχρόνιες μεταβολές στο στρώμα του όζοντος, την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία και τη στρατόσφαιρα, καθώς και την αλληλεπίδραση κλίματος και φυσικοχημικών παραμέτρων της ατμόσφαιρας σε παγκόσμια κλίμακα. Έχει επιβλέψει 55 μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες και περισσότερες από 30 διδακτορικές διατριβές, ενώ έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 250 επιστημονικές εργασίες σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά υψηλής στάθμης, στον τομέα της Φυσικής της Ατμόσφαιρας και της Κλιματολογίας, οι οποίες έχουν τύχει σημαντικής διεθνούς αναγνώρισης. Επίσης, έχει συγγράψει δεκάδες επιστημονικές εκθέσεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο και συγγράμματα διδακτικά και γενικής αναφοράς. Οι εργασίες του έχουν αναγνωριστεί σε χιλιάδες άρθρα άλλων ερευνητών, πολλοί εκ των οποίων έχουν αναφερθεί εγκωμιαστικά στο έργο του. Έχει επίσης παρουσιάσει σε διεθνή συνέδρια περισσότερες από 500 επιστημονικές εργασίες. Περισσότεροι από 15 συνεργάτες του είναι καθηγητές σε πανεπιστήμια στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Έχει συντονίσει ή συμμετάσχει σε περισσότερα από 60 ανταγωνιστικά ερευνητικά έργα υψηλού κύρους, τα οποία χρηματοδοτήθηκαν από διεθνείς οργανισμούς, καθώς και σε σημαντικό αριθμό προγραμμάτων που χρηματοδοτήθηκαν από ελληνικούς πόρους. Στα προγράμματα αυτά συμμετείχαν επιστήμονες προσωπικότητες από όλο τον κόσμο.

Στην τελευταία πεντηκονταετία, τιμήθηκε με υψηλές διακρίσεις:

  • Έχει παρασημοφορηθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με το Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής (2020).
  • Έχει παρασημοφορηθεί από τη Γαλλική Κυβέρνηση με τον Ταξιάρχη του Ακαδημαϊκού Φοίνικα (2015).
  • Έχει τιμηθεί από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών με το Μετάλλιο “Blaise Pascal Medal” (2015).
  • Έχει τιμηθεί με το Μετάλλιο Τιμής της Βαλκανικής Ενώσεως Φυσικών “Ioan Ursu Medal” (2018).
  • Έχει τιμηθεί με τα βραβείο “Yoram Kaufman Award” της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης (2015).
  • Έχει τιμηθεί με το βραβείο “Editor’s Citation for Excellence in Refereeing” από το περιοδικό υψηλής στάθμης Journal of Geophysical Research, Atmospheres, της American Geophysical Union (1997).
  • Έχει τιμηθεί με το Παγκόσμιο Βραβείο Όζοντος του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ στην επέτειο των 10 χρόνων του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ (1997), το οποίο αποτελεί κορυφαία διάκριση παγκοσμίως στον τομέα της προστασίας του στρώματος όζοντος.
  • Κατά τα τελευταία 30 χρόνια, έχει διατελέσει συν-συγγραφέας ή κριτής σε σχεδόν όλες τις επιστημονικές εκθέσεις για την αραίωση του όζοντος που εκδόθηκαν από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό και το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών.
  • Επίσης, έχει λάβει τρεις Εύφημες Μνείες από το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ (UNEP) για τη συμβολή του στις επιστημονικές εκτιμήσεις για το στρώμα του όζοντος, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (1987), κατά τα έτη 1995, 1999 και 2012.
  • Έχει λάβει Τιμητική Διάκριση από το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (UNEP) (Ιανουάριος 2008) και τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή-IPCC (Απρίλιος 2008) για τη συμβολή του ως Review Editor στο Κεφάλαιο 5 της Εκθέσεως της IPCC “Aviation Report” (1999). Η IPCC τιμήθηκε εξ ημισείας με τον πρώην Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Al Gore, με το βραβείο Nobel Ειρήνης 2007. O καθηγητής Ζερεφός συνέχισε να συμβάλλει στο έργο της IPCC ως Κριτής (IPCC Report on Extreme Events, 2012).
  • Εξελέγη ομόφωνα για δύο θητείες Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Όζοντος (2008-2012 και 2012-2016) και το 2016 ανακηρύχθηκε ομόφωνα Επίτιμο Μέλος της.
  • Το 2005 εξελέγη Πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ). Κατά τη θητεία του, εκτός του εκσυγχρονισμού του Ιδρύματος, επέβλεψε την ανακαίνιση της Βιβλιοθήκης του Αιγινήτη και των ιστορικών κτιρίων του ΕΑΑ, για την οποία παρέλαβε για το ΕΑΑ το βραβείο “European Union Prize for Cultural Heritage / Europa Nostra Award” (2010).

Έχει λάβει πολλές άλλες διακρίσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως:

  • το Χρυσό Μετάλλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης (2008) και το Μετάλλιο του Δήμου Αθηναίων (2010).
  • Έχει τιμηθεί με τον τίτλο του Επίτιμου Δημότη Μεγαρέων για το συνολικό έργο του στην προστασία του περιβάλλοντος (2010).
  • Έχει τιμηθεί με το Αριστείο «Ι. Καποδίστριας για τις Επιστήμες, τα Γράμματα και τις Τέχνες» του Δήμου Ναυπλιέων (2022).
  • Εύφημος Μνεία από τη Ρωσική Ακαδημία Φυσικών Επιστημών (2009).
  • Εμπειρίκειον Βραβείο (1979).
  • Το Δ.Σ. της Σιβιτανιδείου Σχολής σε ειδική τελετή μετονόμασε το Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) της Σχολής σε ΙΕΚ «Χρήστος Σ. Ζερεφός» (2009).
  • Διάκριση του Άρχοντος Μεγάλου Διδασκάλου του Πατριαρχείου της Αλεξανδρείας από τον Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρο Β’ (2007).
  • Επίτιμο Μέλος και Μετάλλιο του Πανελληνίου Συνδέσμου Φίλων της Αρχιεπισκοπής Αθηνών (2009).
  • Επίτιμο Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας (2008).
  • Τιμητική Πλακέτα και Διάκριση από τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας για την επιστημονική του προσφορά και τη συνεργασία του με την κυπριακή ερευνητική κοινότητα και Διάκριση από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας της Κύπρου για την πολύτιμη συνεισφορά του στα ερευνητικά δρώμενα της Κύπρου και ιδιαίτερα στο πρόγραμμα ερευνητικής συνεργασίας με διακεκριμένους επιστήμονες του εξωτερικού (2008).
  • Απονομή της διάκρισης «Ξεχωριστοί Έλληνες» για τη συμβολή του στη διεθνή ανάδειξη και προβολή της χώρας, κατά τη διάρκεια του 10ου Συνεδρίου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (Greek ICT Forum) (2008).
  • Τιμητική Διάκριση από τον Πρύτανη και την Επιτροπή Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2008).
  • Διάκριση από την Ελληνική Επιτροπή Υδρογεωλογίας για τη συμβολή του στην Επιστήμη της Υδρογεωλογίας (2008).

Έχει διατελέσει ή διατελεί:

  • Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Όζοντος για δύο συνεχόμενες θητείες (2008-2012 και 2012-2016), εκλεγμένος και τις δύο φορές ομόφωνα.
  • Πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (2005-2010).
  • Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του Ελληνικού Ιδρύματος για την Έρευνα και την Καινοτομία (ΕΛΙΔΕΚ), εκλεγμένος παμψηφεί (2017-2018).
  • Αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) (2014-2016).
  • Συντονιστής της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) της Τραπέζης της Ελλάδος (από το 2008).
  • Πρόεδρος της Βαλκανικής Ένωσης Φυσικών για δύο συνεχόμενες θητείες (1997-2000 και 2000-2003), εκλεγμένος και τις δύο φορές παμψηφεί.
  • Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Γεωδαισίας και Γεωφυσικής της International Union of Geodesy and Geophysics-IUGG (από το 2008).
  • Μέλος του Συμβουλίου της Διεθνούς Ενώσεως Γεωδαισίας και Γεωφυσικής (IUGG Council) (από το 2016).
  • Πρόεδρος του Μαριολοπουλείου-Καναγκινείου Ιδρύματος Επιστημών Περιβάλλοντος (από το 2004).
  • Μέλος του Environment Steering Panel (ESG) της European Academies Science Advisory Council (EASAC) (από το 2002).
  • Μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO (από το 2006).
  • Πρόεδρος του Δ.Σ. της “Ιατροβιολογικές Επιστήμες και Τεχνολογίες Α.Ε.” του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (από το 2008).
  • Μέλος του High Level Working Group της Επιτροπής Παρατήρησης της Γης (GEO) (από το 2008).
  • Εθνικός Εκπρόσωπος της Επιτροπής Παρατήρησης της Γης (GEO) (από το 2005).
  • Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή (ΦΕΚ 4404/29.11.2019).
  • Γενικός Γραμματεύς της Ακαδημίας Αθηνών (από το 2020).